نشريه خبري شوراي عالي حوزه‌هاي علميه - سال اول، پيش‌شماره 1، مرداد و شهريور 1389
|
|
ديدار اعضاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه با مراجع عظام تقليد
اشاره: بنا به سنت ديرينه ديدار اعضاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه با مراجع معظم تقليد، اعضاي اين شوراي در دوره پنجم نيز در همان ماه‌هاي آغازين فعاليت خود، به محضر مبارك دو تن از مراجع معظم تقليد، حضرات آيات عظام مكارم‌شيرازي و صافي‌گلپايگاني شرفياب شدند و ضمن ارائه گزارشي از عملكرد و برنامه‌هاي شوراي عالي در دوره جديد، از نظرات و ديدگاه‌هاي مراجع معظم نيز بهره‌مند شدند. آنچه در ادامه مي‌آيد گزارشي است از اين دو ديدار كه در آبان ماه سال 1387 برگزار شد.
ديدار اعضاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه با حضرت آيت الله العظمي لطف الله صافي‌گلپايگاني
در ابتداي اين ديدار، رئيس شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، گزارش مشروحي از فعاليتهاي صورت‌گرفته و برنامه‌هاي پيش‌بيني‌شده در پنجمين دور شوراي عالي حوزه‌هاي علميه را ارائه نمودند.
آيت‌الله يزدي در اين گزارش، به تشريح فعاليتهايي مانند راه‌اندازي معاونت امور طلاب و دانش‌آموختگان، تأسيس مديريت امور بين‌الملل در مركز مديريت حوزه‌هاي علميه، راه‌اندازي شوراي اعطاي مجوزها و امتيازهاي علمي و فعّال‌سازي شوراي گسترش حوزه‌هاي علميه به عنوان شوراهاي اقماري شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، تشكيل كميسيون مشترك با شوراي عالي انقلاب فرهنگي و تشكيل كميتة مشترك با سازمان اوقاف و امور خيريه با هدف سامان‌دهي به موقوفات حوزه‌هاي علمية سراسر كشور، پرداختند.
ايشان در ادامه، با مهم دانستن مسئلة استقلال حوزه، بر لزوم حفظ استقلال حوزه‌هاي علميه تأكيد كردند و بيان داشتند: «حفظ استقلال حوزه، يكي از سياست‌هاي كلّي شوراي عالي است كه در تمام برنامه‌ها، مورد توجّه قرار مي‌گيرد.» ايشان در بخش ديگري از سخنان خود، با برجسته دانستن جايگاه مرجعيت شيعه تصريح‌كردند:«مراجع عظام، در حقيقت، مديران اصلي حوزه‌هاي علميّه هستند و بايد نظر مبارك ايشان، در ادارة حوزه‌ها كاملاً رعايت شود.»
دبير شوراي عالي حوزه‌هاي علميه با تأكيد بر لزوم نظم بخشي و سامان‌دهي امور اساتيد و دروس آزاد حوزه‌هاي علميه، اظهار داشت:« نزد حضرتعالي و ساير مراجع، دست كمك و نياز دراز مي‌كنيم و از شما مي‌خواهيم اجازه فرماييد نظمي در مسئلة اساتيدحوزه به وجود آيد. شورا به اين مسئله، توجّه‌دارد‌وتقاضاي ما، اين است كه حضرتعالي هم، به اين امر عنايت خاصي داشته باشيد تا يك اقدام اصولي در اين زمينه، صورت پذيرد.»
آيت‌الله يزدي، مسائل معيشتي طلاب و اساتيد و لزوم ارائه مدرك مستقل حوزوي را از ديگر مسائل مهم حوزه‌هاي علميّه برشمرد و تصريح‌كرد:«مدارك حوزه، اصولاً بايد مدارك مستقلّي باشد.سابقاً معمول بود مراجع عظام، براي كساني، چيزي مرقوم مي‌فرمودند و مرقومي ايشان، در واقع، بالاترين اعتبار را براي افراد داشت. اين هم مسئله مهمّي است كه شورا، به آن توجّه دارد.» ايشان در پايان سخنان خود، بر محوريّت فقه در نظام آموزشي حوزه‌هاي علميه تأكيد كردند و گفتند:«رشته فقه و فقاهت، در حوزه، محور اصلي محسوب مي‌شود و فقه و اصول فقه و همه علومي كه به نوعي به فقه مربوط هستند، بايد بيش از علوم ديگر، مورد عنايت باشند.»
در ادامه اين ديدار نيز، حضرت آيت‌الله العظمي صافي‌گلپايگاني، ضمن تشكر از فعاليتهاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، به تشريح مسائل حوزه‌هاي علميه و افزايش انتظارات مردم از روحانيّت پرداختند. ايشان در ادامه، بر ضرورت اطّلاع روحانيّت از اوضاع بين‌المللي نيز تأكيد كردند و فرمودند: «من مكرّر گفته‌ام ما بايد از اوضاع بين‌المللي، كاملاً اطلاع داشته‌باشيم؛ نمي‌شود كه روحانيّت، از مسائل بين‌المللي بي‌اطّلاع باشد. الان، وضع دنيا به گونه‌اي است كه اگر در هر نقطة دنيا، يك حادثة كوچك واقع شود، ممكن است همان ساعت، در همين ايرانِ ما اثر بگذارد؛ در حالي كه در گذشته، اينطور نبود؛ آن وقتها، اگر حادثه‌اي در آن سوي دنيا اتّفاق مي‌افتاد، وقتي خبرش به ايران مي‌رسيد، جزء تاريخ شده‌بود!»
معظّم‌له، در بخش ديگري از بيانات خود، با ضروري دانستن نظم‌بخشي و سامان‌دهي حوزه‌هاي علميه علي‌الخصوص در زمينه‌هايي چون رشته‌هاي تخصّصي و توليدات علمي، افزودند: «در عين حال، آن چيزي كه بنده، به آن خيلي اهميّت مي‌دهم، آن است كه جريان طبيعي و رشد اجتماعي يك روحاني، كه همواره به شكل خودجوش و مبتني بر انتخاب و اقبال مردم بوده‌است، نبايد در خلال نظم‌بخشي و سازمان‌دهي حوزه‌ها، آسيب ببيند؛ ضمن آنكه عنصر استقلال حوزه‌ها و علماء كه همواره از آن بهره‌مند بودند نيز،بايد در اين روند كاملاً حفظ گردد.» ايشان در ادامه، اظهار داشتند: «حوزه‌هاي بلاد، لازم نيست صد در صد، در قم ادغام شوند و ما نبايد از الگوي ادارة متمركز، آن‌گونه كه در دانشگاهها سراغ داريم، در ادارة حوزه‌هاي بلاد، پيروي‌كنيم.»
حضرت آيت‌الله صافي‌گلپايگاني، در ادامه، دربارة دروس آزاد نيز فرمودند: «در نظم‌بخشي به دروس آزاد، بايد سعي شود تا سنّت‌هاي حسنه‌اي چون آزادي انتخاب مُدرّس از بين نرود؛ چرا كه اين سنّت‌ها، جزء افتخارات و مواريث معنوي حوزه‌ها محسوب مي‌شوند و بايد حفظ شوند»
ايشان در پايان، ضمن آرزوي موفقيّت براي اعضاي شورا، بر ضرورت بهره‌مندي از پشتوانة مطالعاتي قوي در تغيير و تحوّلات نظام حوزه‌ها، تأكيد كردند و فرمودند:«همة اين كارها، بايد با مطالعه باشد و جوري نشود كه تغييرات و تحوّلاتي صورت پذيرد كه همان دستاوردها و محسّنات سنّتي حوزه را از بين ببرد و ديگر نتوانيم آنها را احيا كنيم.»
در پايان اين ديدار نيز، آيت‌الله مقتدايي، مدير حوزه‌هاي علميه نيز در سخناني، ضمن تأكيد بر اجراي دقيق رهنمودهاي حضرت آيت‌الله صافي‌گلپايگاني، به توسعه مديريت بين الملل حوزه‌هاي علميه به معاونت و مسئلة توسعه حوزه‌هاي شهرستاني اشاره كردند و گفتند: «دربارة حوزه‌هاي استاني، سياست كلّي ما، اين است كه امر برنامه‌ريزي، سياست‌گذاري و مديريّت مدارس علميّه در هر استان، بر عهدة خود استانها قرار بگيرد و حوزه‌هاي بلاد، ضمن آنكه بر آنها يك اشراف كلّي از سوي حوزه‌عليمه قم وجود خواهد داشت، در ادارة خود مستقل باشند.»
ايشان با توجّه به وجود آسيب‌ها و اشكالاتي در سيستم دروس آزاد، بر لزوم سامان‌بخشي و نظارت بر اين مقطع آموزشي تأكيد كردند و اظهار داشتند:«ما به اساتيد سطوح عالي حوزه پيشنهاد كرديم كه افرادي را به عنوان نماينده، به ما معرفي‌كنند تا با همفكري ايشان، به يك راه حل منطقي جهت سامان‌بخشي اساتيدِ اين دورة تحصيلي - با حفظ ويژگي آزاد بودن آنها- برسيم و آن را به مرحله اجرا درآوريم.»
ديدار اعضاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميّه با حضرت آيت‌الله العظمي ناصر مكارم‌شيرازي
حضرت آيت‌الله العظمي مكارم‌شيرازي، در ابتداي اين ديدار، ضمن تشكّر از فعاليّتهاي اعضاي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، بر ضرورت تبيين جايگاه و نقش خطير حوزه‌هاي علميّه، براي طلاب، مردم و مسئولين تأكيد كردند. معظّم‌له در ادامة سخنان خود، لزوم توجّه به تربيت اخلاقي طلاب را مورد توجّه قرار دادند و فرمودند: «شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، بايد از نخبگان حوزه دعوت‌كند تا بنشينند و راهكارهاي نهادينه‌شدن اخلاق و مسائل اخلاقي را در ميان طلاب، بررسي‌كنند.»
ايشان در ادامة اين ديدار، ضمن انتقاد از سطحي‌شدن فرهنگ درس خواندن و كم‌رنگ‌شدن فرهنگ مباحثه در ميان طلاب، تصريح‌كردند: «افتخار نظام آموزشي حوزه، هميشه آن بوده است كه به تفكّر و تعمّق، اهميّت داده است و تنها به حفظ مطالب درسي، بسنده نكرده است.
ما بايد اين ويژگي را، همچنان حفظ كنيم. اساتيد، ملزم باشند كه طلاب را وادار به مباحثه كنند و فرهنگ حاشيه نويسي و نقدنظرات‌مصنّفي،در ميان طلاب، اشاعه و تعميق شود.»
حضرت آيت‌الله مكارم‌شيرازي، با انتقاد از عدم توزيع طلاب دانش‌آموختة قم در استانها و شهرستانهاي كشور، تحوّل در نظام شهريّه را، يكي از راهكارهاي رفع اين نقيصه دانستند و فرمودند: «ازجمله مشكلات حوزه علميّه قم، وضعيّـت نظـام شهريّه است. اگر واقعاً بشود بين مراجع، يك اتّفاق نظري به وجود بيايد كه اشخاصي كه در قم، نه درس مي‌خوانند و نه تدريس مي‌كنند و نه جزء محقّقين و مؤلّفين‌اند، به شهرستانها تشريف ببرند و به كارهاي تبليغي بپردازند و شهريّه‌شان هم، به همين اندازه‌اي كه در قم پرداخت مي‌شود، در آنجا به آنها پرداخت شود، تا حدّي، اين مشكل مرتفع مي‌شود.» معظّم‌له در اين‌باره اضافه نمودند:«چطور است در دانشگاهها، كسي تا ابد نمي‌ماند درس بخواند؟! بورسيه‌شان مي‌كنند؛ خوابگاه مي‌دهند؛ خدمات مي‌دهند؛ امّا براي يك مدّت معيّن! بعد، مي‌گويند برويد و در جامعه، جذب شويد. در حوزه هم، بايد اينطور عمل شود تا طلاب به شهرستانها بروند و استاد و امام جماعت و خطيب بشوند و به هر حال، مشغول خدمتي به جامعه باشند.» معظّم‌له در بخش ديگري از بيانات خود، خواستار راه‌اندازي دوره‌هاي پاره‌وقت و مجازي در حوزه‌هاي علميه شدند و فرمودند:«از جمله كارهايي كه ما مي‌توانيم بكنيم، تشكيل دوره‌هاي مجازي و پاره‌وقت در حوزه است. اين را بايد نشست و برنامه‌اي برايش نوشت و آيين‌نامه‌هايش را تنظيم‌كرد تا ما بتوانيم حالا كه ظرفيّت پذيرش رسمي حوزه‌هاي علميه، محدود است و پاسخ‌گوي نيازها نيست، از آن طريق، مشكل را حل كنيم.»
ايشان، در ادامه به ناكافي بودن منابع مالي حوزه، اشاره كردند و اظهار داشتند: «اين منابعي كه ما در اختيار داريم، به هيچ‌وجه، با اهداف ما تناسب ندارد؛ به عقيدة من، بايد يك بودجة كلان را به شكل جدّي، از نظام مطالبه‌كنيم! من، يك وقتي به آقاي رفسنجاني آن وقتي كه رئيس‌جمهور بودند نامه‌اي نوشتم و در آنجا آوردم كه دولت و نظام، به حوزه‌هاي علميّه بدهكارند! تمام ائمّة جمعه، قضات و مسئولان عقيدتي سياسي همه با هزينة حوزه تربيت شده‌اند؛ بنابراين، شما به حوزه بدهكاريد!»
مسئلة وهابيّت، از جمله مسائل ديگري بود كه حضرت آيت‌الله مكارم‌شيرازي، در اين ديدار دربارة آن سخن گفتند. ايشان با گوشزد كردن فعّاليّتهاي سازمان¬يافتة وهابيّت عليه شيعيان، برنامه¬ريزي براي مبارزه با اين جريان انحرافي را از سوي حوزه¬هاي علميّه، ضروري دانستند و اهتمام براي اين امر را، از سوي شوراي عالي حوزه‌هاي علميه خواستار شدند.
|