دومین نشست شورای عالی حوزه های علمیه با اساتید سطوح عالی 15/8/1398 برگزار شد
دومین نشست شورایعالی حوزه های علمیه، در تاریخ 15/8/1398، با موضوع «امور آموزش» و با حضور اعضای محترم شورایعالی حوزه های علمیه، مدیر حوزه های علمیه، معاونین و مسئولان مرکز مدیریت و با حضور 180 نفر از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم، در سالن اجلاسیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، برگزار گردید. در این نشست، 14 نفر از اساتید به صورت شفاهی به ارائه نظر و پیشنهاد پرداختند.
حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای رحیمیان
مسئول محترم دبیرخانه شورای عالی حوزههای علمیه
در ابتدای جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین جناب آقای رحیمیان مسول محترم دبیرخانه شورای عالی حوزههای علمیه ضمن عرض خیر مقدم گزارشی از اولین نشست شورای عالی حوزههای علمیه با اساتید که در ابتدای اردیبهشت ماه سالجاری با موضوع «اساتید» برگزار شده بود ارائه نموده و سپس از اساتید محترم حاضر درخواست نمودند در خصوص برگزاری دومین نشست با حضور اساتید که با موضوع
«امور آموزشی حوزههای علمیه» با محورهای ذیل اعلام شده بود، نقطه نظرات خود را مطرح نمایند:
1- محدودههای درسی و پیشنهادهای سازنده؛
2- نظام ارزشیابی تحصیلی متناسب با معیارهای حوزوی؛
3- متون درسی و نحوه اصلاح و ارتقاء کیفی آنها؛
4- نحوه حفظ، احیاء و ارتقاء سنت‌های سلف صالح در تعلیم و تربیت؛
5- علم‌محوری و پرهیز از مدرک‌گرایی؛
6- گسترش رویکرد اجتهادی در همه رشتهها؛
7- توسعه مباحث قرآنی و حدیثی در برنامههای آموزشی؛
8- ایجاد انگیزه در طلاب جهت کسب علم.
- حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید مقامی:
ایشان، ضمن تشکر از شورایعالی نسبت به برگزاری این نشست که منجر به ارتقای حوزه در راستای بسترسازی برای تمدن نوین اسلامی خواهد شد، بر لزوم ایجاد انگیزه تحصیل در طلاب، ارتباط استاد و شاگرد برای سلوک معنوی در کنار مسائل علمی، مدیریت تعطیلات تابستان و ماه مبارک رمضان و بازبینی و اصلاح متون درسی سطوح عالی بدون تغییر در محتوا، تأکید نمود.
- حجت الاسلام و المسلمین سیدصادق محمدی:
وی، ضمن تأکید بر حفظ سنت مباحثه و … که سیره سلف صالح است، بر پلکانی بودن مسیر تدریس و پرهیز از تدریس قارچی و اینکه داشتن 1500 استاد سطوح مفید هست یا نه؟، لزوم تدقیق اصولی و فقهی و … را، یادآور شد.
- حجت الاسلام و المسلمین جواد مجتهد شبستری:
ایشان، با ذکر ناتمام ماندن محدودههای درسی و سرفصلها، پیشنهاد واگذاری بخشهای ساده و روان متون درسی سطوح عالی به طلاب و یا بازنویسی آن متون بهصورت ساده و روان را دادند. وی همچنین، تطویل در دوره خارج را ضروری، اما در دوره سطح و مقدمات را، غیرضروری عنوان نمود.
- حجت الاسلام و المسلمین ولی الله لونی الیگودرزی:
ایشان، ضمن تشکر از شورایعالی در خصوص انتخاب مدیر حوزههای علمیه، مطالب خود را در دو عنوان: مهجوریت ثقلین و مظلومیت فقه و اصول بیان نمود. 4 دوره اصول در حوزه تدریس میشود، اما به قرآن و حدیث توجه کمتری میشود و بایستی فقه را متناسب با نیازها پاسخگو کنیم.
- حجت الاسلام و المسلمین عبدالجواد ابراهیمی فر:
وی، با تشکر از شورایعالی، در خصوص ایجاد انگیزه در طلاب که متوجه اساتید بوده و بایستی شورایعالی اساتید را برای این مهم آماده نماید، لزوم ارائه متونی درباره بصیرتافزایی و اهتمام به مباحث اخلاقی(چهارشنبه ها)، مطالبی ایراد داشت.
- حجت الاسلام و المسلمین سیّداصغر سعادت میرقدیم:
وی، ضمن بیان اینکه در خصوص تغییر کتب درسی سطوح عالی سه دیدگاه سنتی، اصلاحی و تغییر بنیادین وجود دارد، موضوعات زیاد بودن محدودههای درسی، لزوم حفظ اتقان کتب حوزوی(کبریات حفظ و تنها صغریات تغییر یابد)، جدا نبودن تربیت از آموزش، برنامههای مهارت‌افزایی برای اساتید، عدم طرح سطح 5 در حوزه و برگزاری درس فقهالاقتصاد، را نیز مطرح نمود.
- حجت الاسلام و المسلمین علی صابری:
ایشان، ضمن تأکید بر حفظ متون فعلی سطوح عالی، پنج پیشنهاد، شامل: تدوین متون درباره تاریخچه تراث حوزه، آشنایی طلاب با بزرگان فقه، روش تحقیق علمی، آشنایی با تحقیقات جهان اسلام و جهان علم و آشنایی با روانشناسی و جامعه شناسی را مطرح کرد.
- حجت الاسلام و المسلمین علی رحمانی سبزواری:
ایشان، با بیان اینکه پنج دانش در دروس سنتی حوزه حفظی بود شامل: صرف(کلمهشناسی)، نحو(اعرابشناسی)، منطق(استدلالشناسی)، معانی و بیان که در گذشته بایستی طلاب قبل از ورد به سطح این علوم را حفظ میکردند. مرحله دوم مبادی شناسی است. رسائل و مکاسب تغییر نکند، اما رتبه بندی شود.
- حجت الاسلام و المسلمین مجید محمدی:
ایشان، پیشنهاد تعیین رشته تخصصی فقه و اصول و کتب مخصوص آن، کتب بدیل برای رشتههای غیر فقه و اصول، مطالعهای شدن کتاب رسائل به جای متن درسی بودن، الزام طلاب به مباحثه، ارتقای جایگاه اساتید، آموزش مبانی انقلاب، کاهش تعطیلات تابستان، الزام اساتید به استفاده از امکانات بهروز و …، ارائه داد.
- حجت الاسلام و المسلمین محمد اسماعیل مشفقی‌پور:
ایشان، ضمن یادآوری ضرورت بینالمللی شدن حوزه که مورد تأکید مراجع معظم نیز هست، بر لزوم آموزش زبان، به ویژه زبان عربی و اگر برای همه طلاب مقدرو نیست، حداقل یک مدرسه به این امر اختصاص یابد، تأکید نمود.
- حجت الاسلام و المسلمین مصطفی منتظری:
وی، ضمن تشکر از اعضای شورایعالی و دعا برای آیتالله مؤمن(عضو اسبق شورایعالی)، پیشنهاد در اختیار اساتید قرار گرفتن یکچهارم نمره امتحانات طلاب، تشویق طلاب ممتاز، سطحبندی طلاب براساس نیازها و اهداف، ساماندهی تعطیلات حوزه، لزوم ضابطهمند نمودن عناوین و القاب حوزوی و احیاء اجازه اجتهاد در حوزه را ارائه داد.
- حجت الاسلام و المسلمین سیّدمحمّدصادق علم الهدی:
ایشان، با ذکر عدم تناسب محدودههای متون با ایام درسی و نامتناسب بودن تقطیع کتب درسی سطوح عالی، پیشنهاد تدوین نسخه آموزشی کتابهای فعلی با حفظ بخشهایی که معرکه آراست و چارهاندیشی در خصوص از بین رفتن انگیزه طلاب و گرایش آنها به سمت دانشگاه و مشاغل متعدد را، مطرح نمود.
- حجت الاسلام و المسلمین اسدالله شکریان:
وی، پیشنهاد تشکیل کارگروه برای بررسی محدودههای درسی، الزام طلاب به پژوهش، توجه به دغدغههای اعتقادی طلاب، نفوذ جریان‌های انحرافی، ایجاد انگیزه در طلاب و … را مطرح کرد.
- حجت الاسلام و المسلمین میررجبعلی محمدی‌متکازینی:
ایشان، ضمن تأکید بر ایجاد انگیزه در میان طلاب، بر لزوم توجه به نیازهای بدنی و جسمی طلاب، اجتهاد در دروس مقدمات و سطح قبل از ورد به درس خارج توسعه برنامههای قرآنی و حدیثی حوزه را خواستار شد.
سخنرانی اعضای محترم شورایعالی حوزه های علمیه
- حضرت آیت الله علیرضا اعرافی
آیت الله اعرافی مدیر محترم حوزههای علمیه در ابتدای سخنرانی خود به موضوعات مطرح شده اساتید در این جلسه پاسخ‌های لازم را ارائه نمودند و ضمن تشکر از اساتید به عنوان ارکان تعلیم تربیت حوزه و اعضای محترم شورایعالی به خاطر همراهی ایشان در طرحها و برنامههای گستردهای که مرکز مدیریت داشته، برای آیتالله حسینی بوشهری، دبیر محترم شورایعالی حوزههای علمیه، از خداوند متعال طلب شفای عاجل و سلامتی درخواست نمودند. ایشان در ادامه، بعضی از محورهایی که در مرکز مدیریت انجام شده و یا در حال اجراست اشاره داشتند که عبارتند از: طراحی نظام جامع آموزش، طرح اصلاحی برنامه امتحانات شفاهی حوزه، طرح هدایت علمی و تحصیلی طلاب، نهاییسازی بررسی محدودههای درسی، تدوین رشتهها و درختواره علوم حوزوی، شناسایی 1100 استعداد برتر حوزوی، تدوین کارویژههای روحانیت و آمایش، طرح القاب حوزوی و …
- حضرت آیت الله سیّداحمد خاتمی
ایشان با تشکر از نظم اساتید و ورزیده بودن نظرات آنها، اظهار داشتند: «همه شما، کارکرده سخن گفتید و در این جلسه تصمیم نگرفتید، بلکه از قبل با تحقیق و مطالعه صحبت کردید و این باعث پربار کردن جلسه شد؛ در بیانات شما عزیزان، راهکار بود؛ همه مشکلات را میدانند، البته راهکار زمینی و نه راهکار آسمانی. شهید بهشتی در یکی از جلسات گفتند: “فلانی راهکارهای بسیار خوبی دارد، اما بهدرد آسمان میخورد، نه زمین”. اساتید، رؤسای حوزه هستند و آنها هستند که فکر حوزه را روشنی میدهند و این جمع که در خدمت شما هستیم[شورایعالی]، کار ستادی میکنند.»
- حضرت آیت الله مرتضی مقتدایی
ایشان، ضمن تشکر از اساتید، اظهار داشتند، شورایعالی اعتقادش این است که اساتید ارکان حوزه هستند و انتظار دارند اساتید در برنامهها و سیاستگذاریهای حوزه، اگر نقدی دارند، تذکر بدهند؛ چون اساتید در متن حوزه قرار دارند. کار اساتید، ساختن طلاب است؛ چرا که اخلاق طبقه فرمایش مقاممعظم رهبری(مدظلهالعالی) “گفتنی نیست، بلکه ساختن افراد است”. همچنین، اساتید طلاب را ملزم به تبلیغ در مناطق نیارمند کنند.
- حضرت آیت الله جواد مروی
ایشان، با بیان اینکه شورایعالی بر آزاد بودن دروس سطوح عالی و خارج تأکید دارد، گفتند: «جلسه مغتنم بود و بحث، پاسخگویی به شما نیست و انظار شما مکتوب و جمعبندی میشود و بعد در شورای عالی مورد بحث قرار میگیرد و آنچه قابلیت اجرایی دارد مصوب میشود. تأکید شورایعالی بر فضای آزاد در دروس سطوح عالی و خارج که از امتیازات ویژه است و باید باقی بماند و حفظ شود. البته، ساماندهی و آسیبشناسی بحث دیگری است و اشکالاتی بر دروس نظام آموزشی جدید شده که قسمتی از این ملاحظات وارد است و باید مورد بررسی قرار گیرد. برخی از اساتید گفتند: “این جلسات دیر شروع شده”؛ این در حالی است که شورای عالی با سفر به استانها، این برنامه را از قبل شروع کرده است و سیاست بر این بود که از دور شروع شود، لذا شورا به بیشتر استانها سفر نمود و بعد هم به قم برسد که الان در خدمت شما هستیم. انظار اساتید [استانها]، شنیده شد و پس از پیادهسازی و جمعبندی، مورد بررسی و در نهایت مورد اجرا قرار گرفت و این ملاحظات به مرکز مدیریت منتقل شده است.»
ایشان در ادامه افزودند: «بحث محدوده درسی، نکته درستی است و شورای عالی، مرکز مدیریت را موظف نموده که مورد بررسی قرار دهد. همچنین، بعضی از این نکات در جلسات “مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت”، مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است. در مباحث اخلاقی، ما خدمت هر کدام از بزرگان و مراجع عظام رسیدیم، بر این نکته تأکید داشتند که نقش اساتید در انتقال قولی و عملی مباحث اخلاقی به طلاب و شاگردان خود بسیار زیاد است. یکی از اساتید ما مرحوم آیتالله سید ابراهیم علم‌الهدی از قول مرحوم حضرت آیتاللهالعظمی میلانی(ره) که ایشان فرمودند در درس مرحوم حضرت آیتالله محقق اصفهانی بودیم و ایشان مطلبی را از قول استادشان آخوند خراسانی نقل فرمودند و گفتند: “إنّ هذا منه وهم” و چهره متغیر شد و بعد تأملی کردند و جزوه را بستند و به منزل مراجعت نمودند. فردا درس نیامدند و مرحوم میلانی مأمور به پیگری موضوع میشود و به ایشان عرض میکند : “چرا نیامدید؟” که ایشان گریه میکنند و میگویند: “کسی که نسبت به استاد خود اینقدر ارزش قائل نباشد و بگوید: “إنّ هذا منه وهم”، چگونه میتواند استاد باشد و مرحوم میلانی گفتند: “از آن موقع تا به حال، هر وقت میخواهم نظری را بحث و ردّ کنم، به یاد آن قضیه میافتم و تأمل میکنم که چگونه آن را بیان کنم.”»
- حضرت آیت الله سیّدمحمّد غروی
ایشان، ضمن تبریک ایام فرمودند: «جلسه خوبی بود و تلقی بنده هم همین است و آنچه بیان شد، معلوم نیست که همه پذیرفته شود؛ البته مسائل نظری هستند و باید مکتوب شده و مورد بحث و بررسی قرار گیرند.»